1- Vasiyetname yaparak ne sağlamış oluyorum?
ABD’de yapılan vasiyetname “Last Will and Testament” olarak adlandırılır. Ölüm sonrası mallarınızın dağıtımı konusundaki arzularınızı içeren Vasiyetname ile;
2- Eğer Vasiyetname (Will) yapmadan ölürsem ne olur? Vasiyetname yapmak şart mıdır?
Vasiyetname, yapılan yer hukukuna uygun olarak yapılırsa diğer eyalet ve ülkelerde de geçerlidir. (İstisnai durumlar olabilir)
Sorunuzu New York hukukuna göre değerlendirebiliriz. Eğer bir kişi vasiyetnamesiz vefat ederse, terekesi (ölüm sonrası mal varlığı) bu konudaki kanunların hükümleri (intestacy) gereği dağıtımı yapılır. Dağıtım önce eş ve çocuklarına, yoksa torun, anne, babayı içeren sıralamayla devam eder. Eğer onlarda yoksa kardeş, büyük anne/babaya, amca ve dayıları takip eden bir sıralamayla dağıtım yapılır. Miras payları soy bağına göre aşağı ve yukarıya doğru gider. Eğer bu sıralamada yaşayan akrabanız bulunmazsa New York eyaleti terekenizin sahibi olur.
3- Vasiyetname yapmak için bir avukata ihtiyacım var mıdır?
Hayır. New York’ta ve muhtemelen diğer eyaletlerde vasiyetname yapmak için bir avukata ihtiyacınız yoktur. İnternet ortamında bir çok Vasiyetname (Will) örneğine ve yapılış kurallarına ulaşabilirsiniz. Eğer arzularınız komplike konuları içerdiğini, eşinizi miras dışı bırakmayı veya ölümünüz sonrası itiraz edilebileceğini düşünüyorsanız, bir avukata danışmanızda fayda vardır.
4- Peki, New York’ta Vasiyetname yaparken nelere dikkate etmem gerekir?
New York’ta vasiyetname yapmanın iki adet kuralı vardır;
Sizin için hazırlanan veya kendinizin hazırladığı yazılı metni, aklı dengeniz yerinde olduğu, kimsenin baskı altında kalmadan imzaladığınızı ve bu belgenin sizin son istek ve arzularınızı içerdiğini belirtir beyanınızı her iki şahidin huzurunda yapmanız gerekmektedir. Siz vasiyetnamenizi imzalarken iki şahidin de hazır olması ve sizden sonrada aynı belgeyi imzalaması gerekmektedir.
New York’ta imzanınız noter onaylı olması gerekmemektedir. Ancak noter önünde hazırlanan vasiyetnamelerin mahkemeye sunulması gerektiğinde mahkeme işlemleri daha çabuk sonuçlanır.
5- Vasiyetnamemde yetkili kişiyi ben mi belirliyorum, yoksa ölümüm sonrası mahkememi tayin ediyor?
New York’ta hazırladığınız vasiyetnamede tereke memuru (Executor) olarak bir kişi veya bir kuruluşu tayin etmeniz gerekmektedir. Hatta tayin edilen kişinin bu görevi yerine getirememesi ihtimaline karşı yedek bir Executor’ü de tayin etmeniz gerekmektedir. Bu kişi ölümünüz sonrası vasiyetnamenizde belirttiğiniz talimatlar doğrultusunda mallarınızın dağıtımını yapmakla görevlidir. Ancak dağıtım öncesi alacaklarınızı tahsil etmeye, tereke masraflarını, borçlarınızı ve vergilerinizi ödemekle sorumludur. Eğer böyle bir isim belirtmemişseniz veya tayin ettiğiniz kişiler müsait değilse mahkeme böyle bir kişiyi yetkilendirecektir.
6- “Probate” ne demektir?
“Probate” vasiyetname bırakan bir kişinin ölüm sonrası takip edilen hukuki prosedürün adıdır.
Bu işlemle, mahkemeye sunulan vasiyetnamenin ve dağıtımı yapılacak malların vefat eden kişiye ait olduğunu; değer tespiti gerek malların değer tespitinin yapılması; vefat edenin borçlarının ve vergilerinin ödenmesi; ve malların vasiyetnameye uygun olarak dağıtımı sağlanır.
Bunun için mahkeme işlemleri gerektiğinden bir avukat yoluyla takip edilmesinde fayda vardır. Avukat ücreti ve mahkeme masrafları terekeden ödenir.
7- New York miras hukukuna göre yasal mirasçılar kimlerdir ve oranları nedir?
New York miras hükümlerine göre eş, çocuklar, alt soy ve onların alt soyları, anne baba alt soyları, büyükanne büyükbabalar alt soyları, soy bağı kurulmuş evlilik dışı çocuklar (oran bakımından evlilik içi çocuklar gibidir), evlatlık ve alt soy, mirasçı bırakmaksızın ölen kişinin mirası devlete kalır.
8- Mirasta saklı pay ne demektir?
New York hukukuna göre miras bırakan, kendi eşi haricinde diğer yakınlarını (çocuklarını, anne, babası vs.) mirasının dışında bırakabilir. Bu kural altında eşlerin eğer vasiyetname olmasaydı alması gereken mal varlığının eğer çocuk varsa 1/3, çocuk yoksa ½ sini talep etme hakkı vardır.
Bu durumda sağ kalan eşin yasal miras payının 1/3 veya ½ oranındaki hakkı miras bırakan tarafından vasiyetname ya da başka ölüme bağlı tasarrufla herhangi bir kişi veya kuruma bırakılamaması durumuna SAKLI PAY denir.
9- Eğer eşim bütün mal varlığını bir önceki evlilikten olan çocuklarına bırakırsa ne yapmam gerekir?
Saklı payı ihlal edilen eş tenkis (indirim) davası açabilir. Saklı pay ihlal edilmeksizin yapılan yasal paylaştırmalar geçerlidir. Bu paylaştırmada hiç pay verilmeyen ya da saklı payı ihlal edilen mirasçılar tenkis ya da iptal davası açabilirler.
Vasiyetname haricinde özellikle erkek çocuklar arasında mirasın satış muamelesi gösterilerek paylaştırılması sağlanmaktadır ki buna karşı muvazaa (danışıklı işlem) nedeni ile iptal ya da tenkis davası açılabilir. Kanunlarda mirasçılık bakımından kız ve erkek çocuklar arasında hiçbir farklılık yoktur. Bu yasa hükmüne aykırı olarak yapılan satış ve bağışlamalar iptal edilebilir.
10- Nikahsız eş ve evlilik dışı doğan çocuklar mirastan pay alabilir mi?
New York ve Türk hukukuna göre nikahsız eşin hukuken hiçbir miras hakkı yoktur. Çocukların mirasçılığı evliliğe bağlı değildir. Evlilik içi ve dışı doğan çocuklar aynı oranda mirasçı olurlar.